Zarządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 listopada 2021 r. zniesiono Zakład Karny Nr 2 w Łodzi i utworzono w jego miejsce Oddział Zewnętrzny Zakładu Karnego Nr 1 w Łodzi.
Oddział Zewnętrzny w Łodzi jest jednostką penitencjarną przeznaczoną do odbywania kary przez skazanych mężczyzn odbywających karę pozbawienia wolności po raz pierwszy w zakładzie karnym typu zamkniętego. Ponadto Oddział Zewnętrzny w Łodzi jest jednostką przeznaczoną dla skazanych mężczyzn odbywających karę pozbawienia wolności po raz pierwszy w zakładzie karnym typu zamkniętego półotwartego i otwartego oraz zakładem karnym dla skazanych mężczyzn, recydywistów penitencjarnych, odbywających karę pozbawienia wolności w zakładzie karnym typu zamkniętego, półotwartego i otwartego, wyłącznie zatrudnionych na rzecz jednostki. W jego skład wchodzi także oddział terapeutyczny dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo oraz największy w Polsce szpital więzienny.
Łączna pojemność jednostki wynosi 300 miejsc, które stanowią dwa budynki zakwaterowania osób pozbawionych wolności: pawilon A oraz pawilon B (szpital). W czterokondygnacyjnym pawilonie A o pojemności 177 miejsc znajduje się administracja zakładu oraz trzy oddziały. Każdy z tych oddziałów posiada inne przeznaczenie: jeden z nich jest oddziałem terapeutycznym dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo, a w dwóch pozostałych odbywają karę skazani zatrudnieni przy pracach związanych z funkcjonowaniem jednostki, a także wymagający całodobowej opieki lekarskiej, rehabilitacji w warunkach ambulatoryjnych oraz chorzy na cukrzycę insulinozależną. W oddziałach pawilonu A przebywają także skazani, którzy zakończyli hospitalizację i oczekują na wytransportowanie do właściwej jednostki penitencjarnej.
W pięciokondygnacyjnym budynku szpitala o łącznej pojemności 123 miejsc funkcjonują natomiast obecnie trzy oddziały szpitalne, tj. Oddział Wieloprofilowy Zachowawczy, Oddział Rehabilitacji Narządu Ruchu oraz Oddział Psychiatrii Sądowej. Z racji funkcjonowania szpitala w pawilonie B przebywają kobiety i mężczyźni o zróżnicowanym statusie prawnym oraz osoby pozbawione wolności zakwalifikowane do wszystkich grup i podgrup klasyfikacyjnych. Ponadto w szpitalu przebywać mogą osadzeni wymagający umieszczenia w wyznaczonym oddziale lub celi aresztu śledczego lub zakładu karnego typu zamkniętego, w warunkach zapewniających wzmożoną ochronę społeczeństwa i bezpieczeństwa aresztu lub zakładu.
Oddział Zewnętrzny w Łodzi mieści się przy ulicy J. I. Kraszewskiego 1/5. Jest jednostką położoną w południowej części miasta. W czasach II Rzeczypospolitej w obiektach więzienia znajdował się areszt wojskowy, zaś w okresie II wojny światowej umieszczano tu dezerterów z armii niemieckiej. Po zakończeniu okupacji jednostką zarządzało NKWD. Na początku lat 50-tych zakład został przekazany polskiemu wymiarowi sprawiedliwości. Wzniesiono wówczas budynek szpitala więziennego.
Od dnia 23 stycznia 2025 roku na terenie Oddziału Zewnętrznego w Łodzi widzenia udzielane będą na zasadach:
- Dniami udzielania widzeń są:
1) pierwsza i trzecia sobota każdego miesiąca (kantyna będzie nieczynna), za wyjątkiem dni ustawowo wolnych od pracy.
2) niedziele z wyłączeniem Wielkanocy i Zesłania Ducha Świętego (Zielone Światki),
3) dni niżej wymienione:
- a) 28 kwietnia 2025 roku,
- b) 05 maja 2025 roku,
- c) 26 maja
- d) 09 czerwca 2025 roku,
- e) 10 listopada 2025 roku,
- f) 26 grudnia – drugi dzień Bożego Narodzenia.
- Niezależnie od dni udzielania widzeń wymienionych w ust. 1, za zgodą Dyrektora, widzenia mogą odbywać się także w inne, ważne ze względu na określone przekonania religijne, dni świąteczne.
- Widzenia odbywają się od godziny 9.00 do 16.00:
1) w sali widzeń lub świetlicy oddziału B-4 lub B-5, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach, w innych wyznaczonych pomieszczeniach pawilonu A i B;
2) w przypadkach uzasadnionych względami zdrowotnymi osadzeni przebywający w pawilonie B mogą mieć udzielone widzenie w korytarzu oddziału lub świetlicy oddziału.
- Widzenia realizowane są według kolejności składanych zgłoszeń. Wyjątek może dotyczyć osób odwiedzających w podeszłym wieku, z widocznym kalectwem lub matek z małymi dziećmi oraz kobiet w widocznej ciąży – decyzję w tej kwestii podejmuje funkcjonariusz przyjmujący zgłoszenia na widzenia, na wniosek osoby zainteresowanej.
Podczas widzenia zezwala się na spożywanie artykułów żywnościowych i napojów zakupionych na terenie jednostki. Zabrania się zabierania jakichkolwiek przedmiotów po zakończonym widzeniu do miejsca osadzenia.